این بنای تاریخی که در قسمت شمالی جزیره هرمز واقع شده و به تنگه هرمز نزدیک است به واسطه آنکه یادآور تلاش و رشادت دلاورمردان ایرانی در عهد صفوی برای بیرون راندن استعمارگران پرتغالیست ارزش معنوی فراوانی برای ایران و ایرانیان دارد و شاید بتوان این بنا را نمادی از غیرت و استعمار ستیزی نیاکانمان خواند.
قلعه پرتغالیها در یکی ۲ سال گذشته با حاشیههایی از قبیل مرمت نامناسب تا تجاوز به حریم خود روبهرو شده است، بارها از این اتفاقهایی در این استان رخ داده و اکنون نیز موضوع «بهرهبرداری زمین چمن مصنوعی فوتبال در حریم» این بنای تاریخی مطرح شده است.
شاید در این میان خود قلعه پرتغالیها متعجبترین باشد چرا که بخشداری هرمز، اداره ورزش و جوانان و شهرداری این جزیره مدعی بی تفاوتی میراث فرهنگی نسبت به زمین فوتبال و بی عملی آن در برابر چمن شدن زمین در عرصه مکاتبات اداری هستند و اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ادعایی غیر از این دارد.
شاید هم اگر قلعهای که افزون بر ۵۰۰ سال از زمان احداثش میگذرد و شاهد رخدادهای گوناگون بوده از این وضعیت انگشت حیرت بر دهان میماند که مگر میشود چنین شود؟ این بنای تاریخی که به شماره ۱۹۹۸ در سال ۷۷ در فهرست آثار ملی ایران رسیده متحیر مشغول تماشای اختلافهای بین ارگانهای مختلف مانده است.
این قلعه خاموش را پرتغالی ها پس از فتح جزیره پر رونق و شکوفای هرمز که خود لقب نگین جهان به آن داده بودند بنا کردند و خود قلعه به خوبی میداند دارای حریم مصوبی است که هر اقدامی بایستی در چارچوب آن باشد و حریم قلعه نیز طرح تفصیلی شهر هرمز وجود دارد.
این بنای تاریخی سال ۱۵۰۷ میلادی توسط آلبوکرک پرتغالی در جزیره هرمز بنا شده بود در سال ۱۶۲۲ میلادی توسط امام قلی خان فتح شد و هم اکنون ۵۱۴ سال از احداث آن می گذرد.
قلعه پرتغالی های جزیره هرمز یکی از قلعههایی است که پرتغالیها برای حفاظت و حراست از متصرفات خود در اقیانوس هند و خلیج فارس بنا کرده بودند و علاوه بر کارکرد نظامی برای سکونت خانوادههای پرتغالیها نیز استفاده می شده است.