هُرمُز زیبا از جزایر خلیج فارس است. این جزیره ۱۶ کیلومتر با بندرعباس فاصله دارد. این گنبد نمکی بیضی شکل است. موقعیت مکانی و مجاورتش با تنگۀ هرمز در طول تاریخ اهمیت راهبردی و بازرگانی خاصی به آن بخشیده، تا حدی که به کلید خلیج فارس شهره شده است.
پیشینۀ جزیرۀ هرمز
در گذشته‌های دور در مصب رود میناب با خلیج فارس بندر معتبری وجود داشته که نام آن هرمز بوده است. میناب امروزی روی خرابه‌های همان شهر بنا شده است. سال ۷۰۰ هجری قمری وقتی مغولان به هرمز حمله کردند مردم شهر به جزایر اطراف پناه بردند. عده‌ای به جزیرۀ قشم، عده‌ای هم به زرون کوچ کردند. آن‌هایی که به زرون پناه بردند، در آن شهری ساختند و به یاد وطن پیشین نامش را هرمز گذاشتند.
اما این جزیره، شاید به علت موقعیت مکانی و رونق تجاری، در تاریخ خود کمتر روی آرامش را دیده است. چون چندی بعد از مغول‌ها، پرتغالی‌ها آن را اشغال کردند.
تا اینکه شاه عباس در سال ۱۶۲۲ میلادی هرمز و سواحل جنوبی ایران را از بیگانگان خالی کرد. او پرتغالی‌ها را بیرون کرد. شهرهای هرمز و گمبرون را تخریب کرد. بندرعباس امروزی را بر خرابه‌های گمبرون بنا کرد. اما امروزه هرمز زیبا به هیچ وجه رونق گذشتۀ خود را ندارد.
پاس‌داشت فرهنگ کهن
جالب است بدانید مردمان غیور هرمز زیبا، با تمام رنجی که در دوران کشیده‌اند، همچنان اصالت خود را پاس داشته‌اند. مهم‌ترین اصل برای حفظ اصالت، پوشش و گویش است. همچنین می‌دانید که حفظ این دو عامل از دشوارترین امور ممکن است.
